Winter verwachting, het weer voor schaatstochten op natuurijs, schaatsen, winter en KNSB toertochten op buitenijs.

contact


Bulletins 02-03 :
bulletins 1 t/m 10
bulletins 11 t/m 20
bulletins 21 t/m 30
bulletin 31
bulletin 32
bulletin 33
bulletin 34
bulletin 35
bulletin 36
bulletin 37
bulletin 38
bulletin 39
bulletin 40

Bulletins '01-'02
Bulletins '00-'01
Bulletins '99-'00


< < < vorige < < <

Het copyright van deze site en haar inhoud, voor zover niet anders vermeld, berust bij Johan Grootveld. Overname van afbeeldingen of teksten alleen na toestemming, met link en bronvermelding. Site design: Johan Grootveld / Blinksoft

Winterbulletin no. 40

(13-02-03) door Cees van Zwieten

Gekke winter.

Een stunt? Nog niet uitgesproken? Zou het nog wat worden met deze winter? Vandaag beleefden we een schitterende winterdag. Wel kwam overal het kwik even boven nul, maar het voelde echt winters aan. Gisteren beleefden de meeste plaatsen weer een ijsdag. Is een nieuwe vorstperiode begonnen? Het is nog te vroeg om daar harde uitspraken over te doen. Erwin Kroll ging vanavond wel zo ver om te zeggen, dat de nieuwste berekeningen wijzen op aanhouden van de vorst na het weekend.

Als je naar de ijsaangroei volgens het KNMI kijkt, dan zie je daar geleidelijk steeds iets bij komen. Vanochtend zag ik een 8 cm voor midden volgende week. Voor het zuidwesten van het land betekent dit nog niets. Ten eerste zit er verschil in te verwachten ijsdikte en ten tweede is er nog te veel onzekerheid. Desalniettemin : de kansen op schaatsijs stijgen weer.

In de ontwikkelingen op de weerkaarten valt de tegendraadse beweging van het Russische hogedrukgebied op. Het verplaatste zich naar het westen, misschien zelfs iets naar noordwest en maakte zo de weg vrij voor koude lucht uit Rusland om naar het westen te stromen. Verder stroomopwaarts ligt sneeuw en daar komen, bv in Polen zeer lage temperaturen voor. De verwachting is, dat na een korte onderbreking via noordenwind de vorst in de loop van volgende week terug komt. We moeten even afwachten in welke mate en hoe lang; we leven nu wel half februari met sterkere zonnestraling. Morgen weten we meer.

Gekke winter toch, die aan het eind van het seizoen opnieuw terug komt. Zou het dan nog die langste vorstperiode van dit jaar worden? Dat zou mij, en vele lezers met mij, veel plezier doen.
Koudegetal t/m 12 februari : 68,7 (Met vandaag erbij omstreeks 71).

Winterbulletin no. 39

(09-02-03) door Cees van Zwieten

Licht winters.

Wachten, wachten, wachten. Meestal ga je in dit stadium van de winter, als het niet duidelijk tot vriesweer gaat komen, denken aan opgeven van de hoop op schaatsijs. De lente gaat er misschien wel aankomen! Toch is dat in deze winter nog niet aan de orde, want er zijn aanwijzingen dat winter 2002-2003 nog niet is uitgesproken. Zelfs geeft de 10-daagse verwachting van het KNMI afkoeling aan in de loop van volgende week, met lichte vorst in de nacht. Het is te weinig om als schaatser van op te veren. De ijsverwachting laat aan het eind van volgende week slechts een paar centimeters ijs zien.

In eerdere bulletins heb ik al aangegeven, dat deze winter niet helemaal aan mijn verwachtingen voldoet. Dat neemt niet weg, dat er een steeds terug kerende tendens bestaat tot temperaturen beneden normaal. Elders in Europa weet men inmiddels ook wel mee te spreken over de winter van 2003 : veel sneeuw in de wintersportgebieden en op dit moment koud weer. Er is uitzicht op stabilisatie van het winterweer door overheersende invloed van hogedrukgebieden. De straalstroom heeft weer de neiging om ongebruikelijk routes te verkennen en de komende week west Europa met rust te laten. Achter de Oeral, ver weg in midden Siberië, ligt de kern van een hogedrukgebied met 1055 hPa in het centrum. Het kan voor ons nog geen winterweer voor elkaar krijgen.

Voor ons betekent dit alles in ieder geval nog een heel kleine kans op schaatsen deze winter. Veel groter is de kans op een licht winterse periode met onvoldoende ijsvorming. Het kan zelfs een langere periode worden met licht winters weer. Dat zou dan de stabilisatie van het weer zijn, zoals die vaker in februari voor komt. Omdat de computermodellen ons per dag verschillende ontwikkelingen voorspiegelen, is het voor mij nog helemaal de vraag welke kant het precies op gaat. We blijven alert.

Winterbulletin no. 38

(05-02-03) door Cees van Zwieten

Te koud.

Na die mooie sneeuwval van zaterdag was het snel weer gebeurd met het wintergenot. In de loop van zondag dooide alles weer weg; daarmee was de eerste "gesmolten sneeuw" een feit. Ik heb in mijn verwachting van 3 december bewust de term "gesmolten sneeuw" en niet "smeltende sneeuw" gebruikt om geen verwarring te krijgen met de term, zoals die in België gebruikt wordt : daar spreekt men van "smeltende sneeuw" als wij zeggen "natte sneeuw".

Vandaag zitten we, net als gisteren, weer in een koude noordwestelijke stroming. Deze keer is de temperatuur iets hoger dan eind vorige week, met als gevolge het snel smelten van gevallen sneeuw. Gisteren zag het bij ons om half één even wit. Daarna dooide de sneeuw bijna even snel weg als dat ie gevallen was. Dat was dan al weer "gesmolten sneeuw".

Op middellange termijn ziet het uit naar wat rustiger weer met temperaturen rond normaal. Echt vorst van betekenis is in geen enkele verwachting terug te vinden. Voor de schaatsers is er dan ook weinig hoop meer voor deze winter. Enigszins hoopvol zijn nog wel de superlange termijnverwachtingen van GFS en MRF. Daar verschijnt zo waar na half februari een nieuw koud hogedrukgebied op de kaart, dat in west Europa de vorst kan doen terug keren. Maar we hebben het dan wel over verwachtingen met een hoog koffiedikgehalte. Bovendien is het dan al bijna 20 februari met een sterke zonnestraling. De kou moet dat wel van zeer goeden huize komen om voor ons nog iets klaar te spelen.

Al met al : schaatsijs kan nog steeds niet worden afgeschreven; de kans er op wordt nu wel kleiner. Ik zie februari nog wel tot een te koude maand uitgroeien en daarmee de hele winter tot kouder dan normaal te maken. Het koudegetal staat in De Bilt nu op 65,2 en laat daarmee nu al 67% van de winter tussen 1971 en 2000 als zachter achter zich.

Winterbulletin no. 37

(02-02-03) door Cees van Zwieten

Kwakkelen.

Wat een prachtige dag gisteren! Fijne sneeuw, die in een stevige bries hier en daar stuift en kleine duintjes vormt. De grond is na de afgelopen dagen flink afgekoeld, zodat er van smelten geen sprake is. Daardoor stuiven winderige plekken ook echt schoon; en juist dat ziet er zo winters uit! Het doet me weer denken aan echte winters zoals 1979, 1985 en 1996. Aktuele gegevens van de sneeuwhoogtes in Nederland heb ik niet. Er moet nu overal wel een pak liggen met plaatselijk in Zeeland en Noord Brabant 15 cm of meer. Bij ons in Rotterdam schat ik het op een cm of 7 à 8.

Die afkoeling van de afgelopen week mocht er wezen. Van donderdag op vrijdag veelal matige vorst, terwijl vrijdag op veel plaatsen een ijsdag was. Ook Rotterdam deed mee met een -0,3 als maximum. Vannacht was er in het oosten zelfs strenge vorst; Twente natuurlijk weer, met -12,7. Dat klink de schaatser goed in de oren, maar het weer van vandaag maakt duidelijk, dat het slechts om kwakkelkou gaat. De komende week zullen we aan kwakkelweer vast zitten. Temperaturen meest boven nul met af en toe winterse neerslag en in de nacht pogingen tot vorst.
Koudegetal (31-1) : 62,4 . Bron : KNMI

In tegenstelling tot wat dit jaar gebruikelijk is, plaats ik in dit bulletin geen 1963 journaal, maar wil ik nog even ingaan op twee bijzondere jaren wat betreft de overgang van januari naar februari.

1953

Wat moet ik nog toevoegen aan alle terugblikken op de afschuwelijke ramp van 1953? Ik was zelf 6 jaar en herinner me daar weinig van. Ik dacht toen, dat het zo hard gestormd had, dat de wind gaten in de dijken had geblazen! Wist ik veel, ik was pas 6... Het gekke is nu, dat nog steeds de oneliner optreedt die een beetje suggereert dat het de zwaarte van de storm was in combinatie met springvloed, die de ramp deed ontstaan. Erwin Krol heeft het hele verhaal in het journaal nog eens uitgebreid uit de doeken gedaan (...het was geen superstorm...) Ik vermoed, dat het ook op teletekst staat. Buitengewoon genant is het, om te zien hoe Nederland, dat groot werd via zijn strijd tegen het water, zo lakoniek met waarschuwingen van deskundigen kon omgaan. Waterschappen waren niet geïnteresseerd in een abonnement op berichten van het KNMI, de radio ging 's nachts uit de lucht (was normaal in die tijd), ondanks pogingen van KNMI-medewerkers om voor één keer een uitzondering te maken. Derhalve werden de meesten verrast door de dijkdoorbraken en lagen sommige burgemeesters te slapen terwijl de ramp zich voltrok. Of het allemaal veel heeft uitgemaakt? Het lijkt van niet. Onze dijken stonden er gewoon te slecht voor en bovendien was ons land niet toegerust om snel hulp te bieden bij zo'n superramp.
1956
Met groot ontzag spreken winterliefhebbers over februari 1956. Feitelijk begon die koudegolf voor een groot deel van het land in de vroege ochtend van 30 januari met lichte vorst. Bij een toenemende oostenwind werd het in de nacht beduidend kouder. De 31-ste januari staat er in De Bilt een krachtige tot harde oostenwind met windstoten tot kracht 10! Daarbij komt de temperatuur in de middag tot -7 maximaal. Snijdend koud is het die dag, met gevoelstemperaturen van -20 tot -25. In de avond wordt de wind iets minder en gaat het bergafwaarts met de temperatuur. In de vroege ochtend vriest het in bijna het hele land 14 tot 18 graden bij een matige tot vrij krachtige noordoostenwind. Gevoelstemperatuur -22 tot -30! Het wordt die dag in De Bilt niet warmer dan -11,2 en met een gemiddelde van -13,7 is het één van de koudste dagen van de eeuw. In De Bilt staat het koudegetal na 31 januari op 11 en na 1 februari op 24,8. Op de ochtend van 2 februari, de koudegolf is dan drie dagen oud, schat ik het koudegetal op ongeveer 30. Er moet op dat moment overal, dus ook onder alle bruggen en viaducten een dikke ijsvloer hebben gelegen. Ik vermoed, dat op 2 februari de ijsvorming in de rivieren al begon. En de oorzaak van dat alles? Een superhogedrukgebied lag op 29 januari met kerndruk van 1050 hPa boven Fins Lapland en trok vervolgens langzaam naar het...... zuidwesten! Op 1 februari lag de kern boven midden Noorwegen. Maar er is nog iets. Storingen van de Oceaan trokken over Ierland in onze richting, maar werden geleidelijk verder naar het zuiden gedrongen. Ze zogen de kou daarbij sterk aan en veroorzaakten die harde oostenwind. Op 1 februari lag er een lagedrukgebied boven Italië en was de koude lucht al tot de Pyreneeën opgerukt. Bij ons was de koude luchtlaag op alle niveau's terug te vinden, met op 1,5 km -20 en op ruim 5 km hoogte -40. En er kwam nog veel meer.
Wat een winter!

Winterbulletin no. 36

(30-01-03) door Cees van Zwieten

Afgeschreven.

Het is even stil geweest op het winterbulletin. Dat had verschillende redenen. In de eerste plaats was er weinig nieuws over het weer te melden. In de tweede plaats was de site van het web gehaald door Planet en in de derde plaats werd ik in beslag genomen door andere beslommeringen.

Vandaag werden we getrakteerd op onvervalste maritiem arctische lucht, dat is lucht die uit de poolstreken over zee wordt aangevoerd. Ik ben gek op die luchtsoort, met zijn wisselend weer, prachtige sneeuwbuien en felle opklaringen. En als het mee zit, komt het ook tot een echt pak sneeuw. Dat laatste is bij ons (Rotterdam) helaas nog niet gebeurd. Arctische lucht zien we maar weinig, soms jaren achter elkaar niet. Eén de mooiste voorbeelden van de laatste jaren vind ik medio februari 1999. Een groot deel van de Alpen werd toen werkelijk bedolven onder de sneeuw en bij ons viel 10 cm, die dagenlang bleef liggen.

Als we de verwachtingen mogen geloven, zit er na een paar nachten met vorst (sneeuw op slik : binnen drie dagen ijs, dun of dik) weer verzachting aan te komen. Hoe zacht? Uit de verwachtingen dringt zich toch weer een wisselvallig weertype op met temperaturen rond normaal of daarboven. Zo te zien is er voorlopig geen vorst in aantocht.

Heb ik het nu helemaal mis gehad met mijn voorspelling van een nieuwe koudeperiode, te beginnen rond 20 januari? In ieder geval is dit nog niet wat ik in gedachten had, en bovendien klopt de timing ook niet. Ik had mezelf de eis gesteld, dat een vorstperiode die uiterlijk 25 januari begint, aan mijn idee beantwoordt. De winter kan met behulp van februari wel tot een iets te koude winter uitgroeien. Of dat kwakkelkou (gesmolten sneeuw) wordt of ook nog een schaatsperiode, daar durf ik op dit moment niets meer over te zeggen. Een elfstedentocht heb ik inmiddels wel afgeschreven.

Winterbulletin no. 35

(24-01-03) door Cees van Zwieten

Stunt?

Het zag er slecht uit voor de rest van de winter. Niets wees er op, dat er nog een derde koude periode zou volgen. Dat betekent, dat de verwachting van terugkeer van de vorst in januari van de baan is. Sinds gisteren echter komen steeds meer atmosfeermodellen met koude oplossingen voor de situatie aan het eind van de volgende week. Dit zou gestalte krijgen door drukstijgingen op het noorden van de Atlantische Oceaan. Dat betekent, dat de kans op sneeuw gaat toenemen en dat de temperatuur in de richting van het vriespunt gaat bij naar noordwest of noord draaiende wind. Er is nog niets van te zeggen of dit ook op serieuze vorst gaat uitlopen. Het is nog wel heel goed mogelijk, het is immers over een week pas 31 januari.

Als deze winter niet meer tot serieuze vorst komt, dan blijft het koudegetal mogelijk dicht bij 60 of 70 liggen. Dat is niet spectaculair, maar beduidend meer dan de afgelopen vijf winters. Het ziet er in dat geval naar uit, dat deze winter ongeveer gemiddeld scoort. Ook de gemiddelde temperatuur zal dan niet zo veel afwijken van de normale waarde. Maar laten we de huid niet verkopen voor de Russische beer geschoten is. Er is nog veel mogelijk en eerlijk gezegd verwacht ik nog wel een stunt van deze winter.

Winterbulletin no. 34

(22-01-03) door Cees van Zwieten

Onzeker.

Geen uitzicht op vorst de komende dagen. Ook het ECMWF is aan het zwabberen geweest in de 6-daagse verwachting en het KNMI ging daarin mee. De vorst, die zondag nog in de verwachting voor het volgende weekend zat, is al weer helemaal verdwenen. De tijd gaat nu wel dringen, want is het eenmaal februari en staat de winter nog niet op de rails, dan is er weinig kans meer op een mooie vorstperiode. Het valt dus een beetje tegen, met deze eigenwijze winter. Hoe eigenwijs hij is, dat zullen we dan maar moeten afwachten.

Op de weerkaarten zien we nu, voor het eerst deze winter, een periode van depressie-activiteit die zich ook over een groot deel van Europa uitstrekt. In de vorige dooiperiode, tussen 16 december en 4 januari, bleef de kou in noord en oost Europa volop aanwezig. Vorst van betekenis is nu tot heel ver in het noorden teruggedrongen. Is de winter nu helemaal afgelopen, zoals dat vorig jaar vanaf ongeveer 6 januari al het geval was? Dat hoeft natuurlijk nog niet, maar de mogelijkheden voor vorst zijn op dit moment wel erg onzeker geworden.

Rectificatie : In het vorige bulletin was ik een beetje slordig met het noemen van de aantallen elfstedenrijders. Het waren er krap tienduizend, waarvan er ruim 1% op tijd binnenkwam. Van de 568 wedstrijdrijders kwamen 57 (10%) binnen en van de 9294 toerrijders maar 69 (0,7%)

Winterbulletin no. 33

(18-01-03) door Cees van Zwieten

Hoop.

Vandaag doet Jan Visser in Trouw voorzichtig mee met het aankondigen van kouder weer. Het ECMWF tekent voor het eind van de volgende week een hogedrukgebied boven Scandinavië, dat zou ontstaan uit krachtige drukstijgingen achter een passerende depressie. Het is nog ver weg, maar het geeft hoop.

En dan nu de historische dag 18 januari 1963. In een dieptepunt van de winter gingen een kleine tienduizend rijders van start in de elfstedentocht. Bijna 99% kwam niet aan de finish, velen werden halverwege van het ijs gehaald en sommige liepen dolend door weilanden, op zoek naar het ijs onder de stuifsneeuw. Kan het gekker? Nee, nooit in de geschiedenis werd het zo'n slagveld. Had de vereniging vooruit geweten, hoe het weer zou uitpakken, dan had ze wel een andere datum uitgekozen, bijvoorbeeld 25 januari. Maar ja, zelfs het KNMI kon het weer een dag van te voren niet goed inschatten.

Winterbulletin no. 32

(17-01-03) door Cees van Zwieten

Terug kijken.

Er is weinig te melden over het weer van dit moment. Of het moet zijn, dat het KNMI in de EPS-pluim afkoeling verwacht aan het eind van de volgende week. Op de superlange termijn zwabberen de computermodellen dat het een lieve lust is. Duidelijkheid is er dus nog niet. Laten we daarom maar weer even gezellig terug kijken naar de winter van 63, nu naar de dagen voor de roemruchte elfstedentocht van dat jaar.

Winterbulletin no. 31

(14-01-03) door Cees van Zwieten

Stabiliserende werking.

Velen houden zich bezig met de vraag : hoe gaat het verder met deze winter? Ik heb daar al vaker over geschreven en zie geen reden om veel af te wijken mijn eerdere verwachtingen. Overdenkend hoe een winter in de aanloop presteert, met winterse afwijkingen in het stromingspatroon, verwacht ik dat de winter nog lang niet is uitgeteld. Opvallend is, dat deze winter een aantal singulariteiten volgt. Singulariteiten zijn afwijkingen in egaal verloop van het weer en gebonden aan een bepaalde datum of periode. Zo kent iedereen de ijsheiligen als een periode waarin het iets vaker dan andere perioden in het voorjaar tot kouder weer komt. Ook de al eerder genoemde "kerstdepressie" hoort thuis in de singulariteitenkalender. Die dooi voor kerst was er zo één waar deze winter zich aan hield. De tweede was de inval van kou op Driekoningen (6 januari) en de derde is de "Antoonlente" in het midden van januari.

Ik neem aan, dat op deze verzachting weer een afkoeling plaats gaat vinden aan het eind van de maand, tussen 20 en 25 januari. De stabiliserende werking van februari, die in een aantal winters, zoals 47, 56, 86 en 96 een rol speelde zal dan de vorstperiode kunnen rekken tot langere tijd. Ik ga uit van tenminste twee weken, met grote kans op sneeuw.