IJspret....

Om te kunnen schaatsen, zijn er twee dingen waar wij niet zonder kunnen, namelijk: schaatsen en ijs.

Volgens de wetenschap is ijs water dat, bij een temperatuur van 0 graden Celsius of lager, overgaat in vaste vorm. Wij onderscheiden twee soorten ijs, te weten: natuurijs en kunstijs.

Kenners uit de schaatswereld zullen altijd direct kiezen voor natuurijs, maar ook zij moeten toegeven dat de kwaliteit daarvan vaak te wensen overlaat. De ene keer is de temperatuur te hoog, waardoor waterijs zal ontstaan, een andere keer waait het te hard en krijgen we ijsbergen. In het ergste geval passeert er een ijsbreker, het ijs is gebroken en de schaatsen kunnen in de ijskast. Zijn de omstandigheden echter ideaal, dan is er niets mooier dan natuurijs. Maar denk altijd aan de risico´s: ga nooit over één nacht ijs, de gevolgen kunnen afgrijselijk zijn.

Het alternatief is kunstijs: we kunnen er (bijna) altijd over beschikken en je hebt nooit last van ijsschotsen. Ook het kunstijs kent weer verschillende varianten. Zo kennen wij bijvoorbeeld consumptie-ijs, waarin wij als kersvers kampioen zullen moeten aanzitten aan het diner met de koningin. Een diner met zoveel gangen welke ons via soep en ijskonijn bij de ijsgang zullen doen belanden. Voorlopig bevinden wij ons echter nog in het stadium van de ijslolly.

Kunstijs wordt gemaakt in ijsfabrieken, beter bekend als kunstijsbanen. Deze zijn er met en zonder dak. Hier werken de zogenaamde ijsmeesters die het ijs voor ons schaatsers klaarmaken. Met ijsmachines (bij echte cracks beter bekend als "Zamboni's") houden ze de ijsvloer in topconditie. Hier begint voor ons de ijspret en zullen wij onze eerste rondjes draaien. Onwennig wellicht, maar na iedere 400 meter zal het beter gaan!

H.M. Kerdijk

Voor je je schaatsen onderbindt, (als er tenminste ijs ligt) even de belangrijkste gevaren:

• Rietkanten waar warmte blijft hangen.
• Bruggen waar warmte blijft hangen.
• Windwakken. Deze vriezen later dicht en blijven nog lang zwakke plekken.
• Eenden. Zoeken elkaar op en houden een eendenwak open.
• Water dat bemalen wordt. Let op stroming en dunner ijs.
• Overgangen van breed naar smal water. Op deze plekken is namelijk meer stroming.
• De zonkant van een meer of een kanaal.
• IJsschotsen. Een schots is soms niet eens als schots te herkennen. Door wind en waterwerking kan er tussen schotsen een 'gracht' ontstaan.
• Kistwerking. IJsschotsen die tegen elkaar opduwen gaan omhoog staan, wat een instabiele en gevaarlijke plek oplevert.

Mocht je toch te water raken, probeer terug te keren vanwaar je kwam. Werk je op de buik liggend vooruit tot je weer vast ijs onder je voelt. Voor dit doel bestaan speciale ijspinnen, die je het beste altijd om je nek draagt. Ga verder nooit alleen de polder in. Neem in elk geval een gsm (in plastic) mee.

Tips voor het onderhoud van schaatsen:

• Om roestvorming na het schaatsen te voorkomen, de ijzers direct afdrogen. Doe dit thuis nogmaals, om het aanwezige condens te verwijderen.
• Na het schaatsenseizoen de schaatsen droog en licht ingevet opbergen.
• Gebruik uw schaatsbeschermers alleen om op te lopen. Nooit schaatsen in de beschermers laten zitten.
• Schaatsschoenen van leer hebbende tijd nodig om naar uw voet te staan. Geef ze deze tijd en gebruik geen vetoplossers.
• Plezier heeft u alleen als u schaatsen goed scherp zijn. Controleer daarom regelmatig de ijzers.
• Veters worden bij voorkeur kruiselings, van buiten naar binnen ingebonden.
• Laat minimaal 1 keer per seizoen uw ronding controleren.

Het deskundig slijpen van schaatsen:

1. Zet de schaatsen recht in het slijpapperaat.
2. Begin met de grove kant van de slijpsteen. Maak schuine streken, afwisselend van links naar recht en van rechts naar links. Slijp met een lichte druk gelijkmatig over de gehele schaatslengte, zo behoud u de ronding, waarin u schaatsen geslepen zijn. Gebruik bij het slijpen zoveel mogelijk de hele steen, zo blijft de steen langer vlak, waardoor het resultaat beter wordt.
3. Voel na enige tijd met de nagel of er een braam op het ijzer is gekomen.
4. Zo ja, stop dan onmiddelijk en keer de slijp steen om. Begin dan met de polijstkant van de grote steen de ijzers te polijsten. Maak rechte bewegingen, zodat de scheve krassen van het grof slijpen worden weggepolijst.
5. Pak een braamsteentje en druk het tegen de zijkant van het ijzer. Beweeg het steentje tegen de zijkant van het ijzer van voren naar achteren tot dat de bramen weg zijn.
6. Herhaal punt 4 en 5 minstens drie keer tot alle bramen verdwenen zijn. Nu kunt u de schaatsen weer uit het apperaat nemen en zijn ze klaar voor gebruik.
7. Tot slot nog enkele tips voor het onderhoud van de slijpsteen. Hoe goed je ook slijpt, het oppervlak van je slijpsteen vertoont na enige tijd holle gedeelten. Dat is gemakkelijk te verhelpen. Een glasplaat en slijpkorrels doen wonderen, stooi wat korrels op de glasplaat en haal de steen er overheen. Na een tijdje is de slijpsteen weer als nieuw. Laat eenmaal of tweemaal de ronding van uw schaatsen controleren.

Wat voor winter gaat het worden? Sint & Piet hebben er nog weinig vertrouwen in......:

Zachte, natte pepernoten.

Sint & Piet lopen over gladde daken,
Neen, niet over ijs, of andere zaken.
De blaadjes van de bomen, zoals de NS ook al klagen,
Alles wordt glad van de vele regenvlagen.

"Goh," zegt Piet ,"ik word gek van al dat zoeken,
Ik heb gekeken overal, ja in alle hoeken."
Sint hoort het aan en schudt bedenkelijk zijn hoofd,
"Piet", zegt hij… "We hebben het toch beloofd!

We blijven kijken tot we wat hebben gevonden,
Ga jij eens even luisteren bij al die weerman-monden."
Piet kwam terug met een citroenzuur gezicht,
"Sinterklaas", snikte hij …."Dat boek van U kan dicht.

We kunnen hen niet verrassen met een winters cadeau,
Ik hoorde alsmaar z-w wind en luchten uit Bordeaux."
"Ach", zuchtte Sint , "het is de laatste tijd zo vaak,
We kunnen steeds geen donder doen, weer een zachte winter in de maak."

"Ja", treurde Piet, "U heeft gelijk. Laten we maar verder gaan,
terug naar huis , voordat we tot onze enkels in het water staan."
Zo gingen Sint en Pieterbaas sloffend richting hei,
De winter moet nog beginnen, maar voor mij (mei) is ie al voorbij....

met vriendelijke groeten:
Sint&Piet.

De goedheilig man ziet er eigenlijk elk jaar geen gat in. Dit moge duidelijk zijn volgens onderstaand gedicht van enkele winters terug, gestuurd door een bezoeker van dit webplekje.

En daar kwam hij dan, in Weer en Wind,
onze goede vriend die ouwe Sint.
Benieuwd of hij nog een cadeau voor mij had meegenomen,
want ik had flink gehamsterd in soep met bruine bonen.
Maar ik zag het al aan zijn gezicht,
het water vriest dit jaar zeker niet dicht.

Toch wachtte ik in spanning op wat er komen zou.
Misschien had ik het mis, en komt er toch nog kou.
Hij liep op me af en gaf me een cheque,
"Beste jongen, voor sneeuw en ijs ben jij hier op de verkeerde plek"
Twee retourtjes Weissensee was wat ik kreeg...
Terwijl de temperatuur steeds verder steeg,
zat ik in het vliegtuig en zwaaide Holland vaarwel.

"Die winters van nu zijn daar maar kinderspel"
De Freie Universität Berlin heeft alweer bewezen,
het winterweer goed te voorspellen, zoals ik had gelezen.
Dus drie hoeraatjes voor de heren in Berlijn:
Het zal wéér een zachte winter zijn.........

Groeten van Sint...

Naschrift van de redactie:

Na het lezen dacht ik: Er is nog wel plek
bij de IJspretpagina op mijn webstek
Dus wilde ik hierbij weer eens vragen,
Sint J's werk dit jaar aan mijn lezers voor te dragen.

Al keert voor ons schaatsers voorgoed 't wintertij,
en is natuurijs definitief voorbij,
Het skielurren maakt me al bijna zo blij,
als toerschaatsen in een Alblasser winterschilderij....
Toch heeft Piet nog iets voor ons glijders in z'n zak:
Winter rondjes onder een nieuw Rotterdams tentdak!!

Santa Jogro

En dan blijven er nog de onverbeterlijke optimisten:

Ach lieve hemel, Piet, wat erg...
Dat winterpessimisme gaat me door been en merg.

Let op: Saint Jogro, Cees, Röder en Jan Visser
Januari 2001 roepen wij elkaar toe: "Thialf is er."

Laat u niet door de winterkou overvallen
anders volgt maandenlang na-treuren met zijn allen.

Ga trainen, 't ware beter dat u fietste, skeelerde, baanschaatste of liep
zelfs Sint Antoon is bekeerd tot dit princiep.

Deskundigen mogen op oceaanstromingen, zonnevlekken en klimaatconferenties letten
Thialf houdt zich toch aan eigenzinnige (dus oer-Friese) wetten.

De LOTING, heren, die gaan we binnenkort bekijken
Boven 't bed der gelukkige optimisten zal komend jaar een elfstedenkruis prijken.

St. Juan